Transformatörler günümüzde yaygın olarak kullanılmaktadır. Kullanıcılar tarafından trafo nedir ne işe yarar? sorusunun cevabını bu yazımızda vereceğiz. Santraller tesis olarak tüketim merkezlerinden uzakta inşaa edilirler. Üretilen enerji santrallerden alınıp tüketim merkezlerine(ev,işyeri vb.) ulaştırılması gerekir. Bu transferler çeşitli transformatörler kullanılır. Enerjinin iletimi yüksek gerilimde yapılır ve tüketim yerlerinde gerilim tekrar standart değerlere düşülürek kullanım sağlanır. Ülkeler bu konuda kendilerine göre standartlar belirlemişlerdir.
Dünya’ da kullanılan standart alçak gerilim değerleri;
190 V
208 V (ABD)
380 V (Türkiye)
417 V (İngiltere)
Dünya’ da kullanılan standart orta ve yüksek gerilim değerleri;
10 kV
20 kV (Orta Avrupa yeraltı hatları)
30 kV (Türkiye)
110 kV (İngiltere, ABD, Avrupa)
154 kV (Türkiye)
220 kV (İngiltere, ABD, Avrupa)
380 kV (Türkiye ve tüm dünyada)
bunların dışında da çeşitli standartlar vardır.
Maliyet açısından enerjinin geriliminin yükseltilerek taşınmasının nedeni;
Gerilim arttıkça arıza ihtimali artar, tehlike artar, koruma cihazlarının maliyetleri ve hacimleri artar. Bu nedenle gerilim kademesi tayini önem kazanmaktadır. Optimizasyon yapılarak gerilim seviyesinin değeri belirlenir.
Trafoların içerisinde hareketli parçalar yoktur. Bu nedenle trafo verimleri çok yüksektir(%99). Trafolar primer ve sekonder olarak iki sargıdan meydana gelmektedir. Çok spirli olan taraf primer, Yüksek Gerilim, az sipirli olan taraf sekonder, alçak gerilimdir.
Transformatörlerin sargıları, yalıtılmış saçlardan oluşan nüveler üzerindedir. Sargılar ısıya dayanıklı, delinme gerilimi yüksek, donma oranı düşük yağ kazanı içerisindedir. Yağ kazanının dış yüzeyi ısının daha hızlı transfer edilebilmesi için geniş tutulmuş ve radyatörler yapılarak hava ile teması artırılmıştır. Transformatörlerde kazanın dışında enerjinin baralara aktarıldığı buşingler, yedek kazanı bağlamak için flanş ve vanalar vardır. Trafoların taşınması ve bakımı gerektiren durumlarda trafo nüve ve sargılarının dışarı alınması için tekerleklere ve raylara sahiptirler. Yağ kazanının üzerinde yağ tankı ve bazı arızaları bildiren Bucholz Rölesi mevcuttur. Bunların dışında transformatörlerin çeşitli bağlama şekilleri vardır. Bu bağlantı şekilleri maliyet açısında değerlendirilerek trafoların güçlerine göre gerçekleştirir.
Transformatör çeşitleri nelerdir?
Genel olarak transformatörler;
-Güç transformatörleri
-Ölçü transformatörleri olarak 2’ye ayrılırlar.
